مقارنه الاراء الکلامیه عندالشیخ الصدوق و الشیخ المفید

پایان نامه
  • وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی
  • نویسنده فاضل موسوی
  • استاد راهنما منصور نصیری نذیر حسنی
  • تعداد صفحات: ۱۵ صفحه ی اول
  • سال انتشار 1386
چکیده

هذا البحث هو عباره عن دراسه مقارنه ونقدیه لأهم الاختلافات ما بین العلمین الکبیرین الشیخ أبو جعفر محمد بن علی بن الحسین بن بابویه القمی، الملقّب بالصدوق، والشیخ أبو عبد الله محمد بن النعمان الحارثی البغدادی الملقّب بابن المعلم أو المفید، فی کتابیهما ?الاعتقادات فی دین الإمامیه? للشیخ الصدوق، و ?تصحیح اعتقادات الإمامیه? للشیخ المفید. وقد رتّبنا البحث فی اربعه فصول وخاتمه: أ ــ تناولنا فی الفصل الأول بعض المسائل الکلیه, امثال فرضیات البحث , وبیان الموضوع, وسبب اختیاره, والجدید الذی طرحناه فی هذه الرساله, وأهداف البحث واهمیته العقائدیه, وسابقه البحث وحدوده الزمانیه والمکانیه, والمنهج الذی اعتمدناه فی تناولنا لهذا الموضوع . ب ــ وتناولنا فی الفصل الثانی بعض الأبحاث التمهیدیه المتعلقه بالعقیده عموماً، کالعقیده فی ضوء العقل والدین، ومسأله أصاله الاعتقاد فی حیاه الإنسان، ودور العقیده فی بناء الإنسان فکریاً ونفسیاً واجتماعیاً، ودور العقیده الصحیحه فی محاربه الجهل والانحرافات، ومناهج البحث العقائدی المعروفه فی واقعنا الإسلامی، ومسأله وجوب الاجتهاد أو جواز التقلید فی العقائد. ج ــ وتناولنا فی الفصل الثالث ترجمه وافیه ومختصره للشیخین الصدوق والمفید، من الولاده إلی الوفاه، مرکّزین علی أهم جوانب حیاتهما، وممیزات شخصیه کل منهما. د ــ وتناولنا فی الفصل الرابع ــ الذی هو المحور الأساسی ــ عرض ومقارنه ومناقشه آراء هذین العلمین فی کتابیهما السالفین، مرکّزین علی مواضع الخلاف بینهما، معرضین عن الآراء الأخری التی کانت محلاًّ للوفاق بینهما، أو تلک الآراء التی یکون الاختلاف فیها فنیاً ولا یمس جوهر الموضوع. وأمثله هذا الفصل کثیره، منها: معنی کشف الساق فی یوم القیامه، وتأویل الید فی قولـه تعالی: ?یَدُ اللهِ فوقَ أیْدیهِم? ( )، ومعنی نفخ الروح فی قولـه تعالی: ?وَنَفَخْتُ فیهِ مِنْ روحِی? ( )، وحقیقه المکر والخداع الإلهی الوارد فی القرآن، ومسأله خلق أفعال العباد، والفرق بین الجبر والتفویض، ومعنی الإراده والمشیئه، والقضاء والقدر، وحقیقه الاستطاعه، والبداء، والعرش، واللوح والقلم والأرواح والنفوس، وإلی ما شابه ذلک من الموضوعات التی سوف یجدها القارئ الکریم فی طیّات هذا البحث. هـ ــ وذکرنا فی خاتمه البحث بعض النتائج التی استخلصناها من البحث , سواء ما یتعلق بسبب الاختلاف ما بین هذین العلمین ,او معطیات هذا الاختلاف وثمراته علی واقعنا العلمی عموما والعقائدی خصوصا. و ــ لقد کان عملنا متنوّعاً فی هذا البحث، فبعض الأحیان وبسبب کون الموضوع مهماً ولا زال محلاًّ للخلاف لم نکتف بعرض آراء العلمین ومقارنتهما وبیان الصحیح منهما فحسب، وإنما حاولنا تسلیط الضوء علی نفس الموضوع بشکل یرفع الإیهام ویوضح الصوره التی لم تتضح أو تتجلی من خلال ما ذکره کلا الشیخین، کما حدث ذلک فی موضوع البداء، والقضاء والقدر، وحقیقه الأرواح وغیر ذلک، واکتفینا فی بعض الأحیان بالمقارنه والمحاکمه لآراء الشیخین فحسب، وحاولنا فی جمیع المسائل الخلافیه التوفیق بین الشیخین ما استطعنا إلی ذلک سبیلاً، کحمل الخلاف علی النزاع اللفظی فی بعض الموارد، أو إلی أن الفرق فی الإجمال والتفصیل، وما شابه ذلک. رأینا فی بعض الأحیان أنّ عرض خصوص محل الخلاف من کلامیهما کاف فی بیان وجهه نظر کل منهما، فاکتفینا بذلک، إلاّ أننا فی العدید من الأحیان رأینا الحاجه إلی ذکر جمیع کلامهما حتی یتضح موضع الخلاف من خلال سیاق الکلام لا مجرداً عنه. ز ــ کان منهجنا فی النقد والمحاکمه منهجاً موضوعیاً، منطلقاً من معطیات نضوج العدید من المسائل التی لم تکن فی زمان العلمین ناضجه بشکل کامل لقلّه الأبحاث المعمّقه فیها. وحاولنا دائماً أن نمسک العصا من الوسط، فلم نتبع المنهج العقلی الصرف، ولا المنهج الاخباری المجرّد، وإنما حاولنا التوفیق بین النقل والعقل، مستعینین لذلک بآلیات معرفیه وعلمیه منقحه ومحققه، سواء فی مجال فهم الآیات أو الروایات أو بقیه الاعتقادات والأفکار. أسأل الله تعالی أن نکون قد وفّقنا فی عملنا هذا، لخدمه الدین والعلم.

۱۵ صفحه ی اول

برای دانلود 15 صفحه اول باید عضویت طلایی داشته باشید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

الشیخ طاهر الجزائری

عاش الشیخ طاهر الجزایری فی أواخر القرن التاسع عشر و أوایل القرن العشرون فعاصر علماء و أدباء فتره البعث و النهضه فی اواخر الحکم العثمانی فکان من رواد هذه النهضه و المساهمین فی مقارعه ذالک الحکم ساعیاً إلی اماطة غشاوات الجهل و التخلف عن الاُذهان. فکان العقل النابض و القوه المحرکه الدائبه بلعث طبقه نیره تحمل مشعل العلم و الحریه فی البلاد العربیه.

متن کامل

حیاة الشیخ حسین نجف التبریزی النجفی العلمیة والأدبیة

   به راستی که شعر دارای اهمیت فراوانی در ثبت بسیاری از حوادث تاریخی و رویدادهای مهم است و از قدیم چنین گفته شده است که: «شعر دیوان عرب است». شاعران، گذشته قوم وجنگ‌ها و افتخاراتشان را با آن ثبت می‌کردند. و ناگفته نماند که خداوند تعالی در کتاب کریمش به شاعران اشاره و آنها را با اوصافی نیکو و غیر آن از خوهای بد معرفی کرده است. و به راستی که اهل بیت علیهم السلام شیعیان و دوستدارانشان را به سرودن ...

متن کامل

حیاة الشیخ حسین نجف التبریزی النجفی العلمیة والأدبیة

   به راستی که شعر دارای اهمیت فراوانی در ثبت بسیاری از حوادث تاریخی و رویدادهای مهم است و از قدیم چنین گفته شده است که: «شعر دیوان عرب است». شاعران، گذشته قوم وجنگ‌ها و افتخاراتشان را با آن ثبت می‌کردند. و ناگفته نماند که خداوند تعالی در کتاب کریمش به شاعران اشاره و آنها را با اوصافی نیکو و غیر آن از خوهای بد معرفی کرده است. و به راستی که اهل بیت علیهم السلام شیعیان و دوستدارانشان را به سرودن ...

متن کامل

مقارنه مدائح نبوی عطار و صفی الدین حلی

صفی الدین و عطار دو شاعر اسلامی اند که درباره پیامبر (ص) مدائح قابل توجهی دارند. مضامینی همچرن معراج، اخلاق پیامبر و کرامات آن حضرت برتری او بر دیگر پیامبران و طلب شفاعت، از جمله مواردی است که هر دو شاعر به آن پرداخته اند، عطار مطالب را به دوگونه مستقیم و غیر مستقیم ذکر می کند در حالی که صفی الدین معمولا صفات پیامبر (ص) را به صورت مستقیم ذکر می کند موارد غیر مستقیم عطار در خلال تصاویری هنری آمد...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023